F.6.2.2. Sindirim Sistemi
Önerilen Süre: 6 ders saati
Konu / Kavramlar: Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organlar, fiziksel (mekanik) ve kimyasal sindirim, enzimler, karaciğer, pankreas, karaciğer ve pankreasın sindirimdeki görevleri
F.6.2.2.1. Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organların görevlerini modeller kullanarak açıklar.
Kazanım Bileşenleri:

• Sindirimi ve sindirim sisteminin görevini açıklama
• Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organları listeleme
• Sindirim sistemini oluşturan yapı ve organları model üzerinde gösterme
• Ağızda gerçekleşen sindirimi açıklama
• Sindirim sırasında yutakta gerçekleşen olayları açıklama
• Sindirim sırasında yemek borusunda gerçekleşen olayları açıklama
• Midede gerçekleşen sindirimi açıklama
• İnce bağırsakta gerçekleşen sindirimi açıklama
• Sindirilen besinlerin kana nasıl geçtiğini açıklama
• Sindirim sırasında kalın bağırsakta gerçekleşen olayları açıklama
• Sindirim sırasında anüste gerçekleşen olayları açıklama
• Besinlerin sindirim kanalında geçtiği yapı ve organları sıralama

F.6.2.2.2. Besinlerin kana geçebilmesi için fiziksel (mekanik) ve kimyasal sindirime uğraması gerektiği çıkarımını yapar.
a. Kimyasal sindirim denklemlerine girilmeden sadece kimyasal ve fiziksel sindirimin tanımları verilir.
b. Kimyasal sindirimde enzimlerin görev aldığı belirtilir ancak yapıları, çalışma mekanizmaları ve isimlerine değinilmez.
Kazanım Bileşenleri:

• Sindirim çeşitlerini listeleme
• Fiziksel sindirimi açıklama
• Kimyasal sindirimi açıklama
• Enzimi ve enzimlerin sindirimdeki görevlerini açıklama
• Besinleri içeriklerine göre sınıflandırma
• Karbonhidratları ve vücuttaki görevini açıklama
• Karbonhidrat içeren besinlere örnek verme
• Proteinleri ve vücuttaki görevini açıklama
• Protein içeren besinlere örnek verme
• Yağları ve vücuttaki görevini açıklama
• Yağ içeren besinlere örnek verme
• Vitaminleri ve vücuttaki görevini açıklama
• Vitamin içeren besinlere örnek verme
• Mineraller ile tuzları ve vücuttaki görevini açıklama
• Mineraller ve tuzları içeren besinlere örnek verme
• Su ve vücuttaki görevini açıklama
• Karbonhidratların kimyasal sindiriminin nerede gerçekleştiğini belirtme
• Proteinlerin kimyasal sindiriminin nerede gerçekleştiğini belirtme
• Yağların kimyasal sindiriminin nerede gerçekleştiğini belirtme
• Ağızda gerçekleşen fiziksel sindirimi açıklama
• Midede gerçekleşen fiziksel sindirimi açıklama
• İnce bağırsakta gerçekleşen fiziksel sindirimi açıklama

F.6.2.2.3. Sindirime yardımcı organların görevlerini açıklar.
Karaciğer ve pankreasın yapısına girilmeksizin sindirimdeki görevleri açıklanır ve salgıların ince bağırsağa döküldüğü belirtilir.
Kazanım Bileşenleri:

•  Sindirime yardımcı organları listeleme
• Karaciğerin sindirimdeki görevini açıklama
• Pankreasın sindirimdeki görevini açıklama

---

Sindirim Sistemi

Sindirim Nedir?

Yaşamımızı devam ettirebilmek için enerjiye ihtiyacımız vardır ve bu enerjiyi yediğimiz besinlerden karşılarız. Vücuda alınan büyük moleküllü besin içeriklerinin hücrelerimiz tarafından kullanılabilecek kadar küçük parçalara ayrılmasına sindirim denir. Sindirim, mekanik ve kimyasal olmak üzere iki yolla gerçekleşir.

Fiziksel (Mekanik) sindirim; çiğneme ve kas hareketleriyle besinlerin küçük parçalara ayrılması olayıdır.

Kimyasal sindirim; parçalanan besin maddelerinin enzimler yardımı ile yapı taşlarına kadar parçalanmasıdır.

Sindirim Sistemi Yapı ve Organları

Ağızda çiğnenen besinler yutak yardımı ile ye|mek borusuna iletilir. Yemek borusu yapısında bulunan kaslar ile besinler mideye ulaştırılır. Mide bir yandan kasılıp gevşeyerek mekanik sindirim yaparken bir yandan da mide asidi ve mide enzimlerinin yardımı ile besinlerdeki proteinlerin kimyasal sindirimini gerçekleştirir.

İyice küçük parçalara ayrılmış besinler mideden ince bağırsağa geçer. İnce bağırsakta, karbonhidrat ve proteinlerin sindirilmemiş kısımları pankreastan gelen salgılarda bulunan enzimler yardımıyla sindirilir. Yağlar ise karaciğerden salgılanıp safra kesesinde depolanan safranın ince bağırsağa verilmesi ile fiziksel sindirime uğrar ve daha sonra pankreastan gelen enzimler ile kimyasal olarak sindirilir. Sindirilen bu besinler ince bağırsak duvarında bulunan villüsler tarafından emilir ve kana karışır.

Besin İçerikleri	Sindirildiği Yer
Karbonhidratlar	Ağız, ince bağırsak
Proteinler	Mide, ince bağırsak
Yağlar	İnce bağırsak

Besinlerin sindirilmeyen kısımları kalın bağırsağa ulaşır. Kalın bağırsakta ise posada kalan mineraller emilir ve su emilimi tamamlanır. Besin maddelerinin vücudumuz tarafından kullanılmayan kısımları da vücuttan atılmak üzere anüse yollanır.

Besinlerin sindirim sisteminde izlediği yol;

Ağız → Yutak → Yemek Borusu → Mide → İnce Bağırsak → Kalın Bağırsak → Anüs

şeklindedir.

Sindirim Sisteminin Sağlığı

Sindirim sisteminin sağlığı için yapılması gerekenler aşağıda sıralanmıştır.

• Ağız ve diş sağlığına özen gösterilmeli, dişler düzenli olarak günde en az 2 defa fırçalanmalı ve 6 ayda bir kontrol ettirilmelidir.
• Besinleri aşırı sıcak veya soğuk, aşırı tuzlu veya baharatlı olarak tüketmekten kaçınmalı ve besinler iyice çiğnendikten sonra yutulmalıdır.
• Yemekler yavaş yenmelidir.
• Tükettiğimiz besinlerin temizliğine dikkat edilmeli, meyve ve sebzeler yıkanmadan tüketilmemelidir.
• Karbonhidrat, protein, yağ, vitamin, su ve mineralleri vücudun ihtiyaç duyduğu kadar alarak dengeli beslenilmelidir.
• Alkol ve sigara tüketiminin vücutta kanser riskini arttırdığı bilinmektedir. Alkol mide ve ince bağırsağın iç duvarını tahriş ederek ülser, gastrit ve bağırsak iltihabına sebep olabilir. Ayrıca alkol, karaciğere de zarar vererek siroza neden olabilir. Bu nedenle alkol ve sigara tüketimine dikkat edilmelidir.
• Stresten uzak durulmalıdır.
• Günde en az iki litre su içilmelidir.

---

_{Kaynak: EBA}