F.7.5.3. Işığın Kırılması ve Mercekler
Önerilen Süre: 10 ders saati
Konu / Kavramlar: Işığın kırılması, mercekler (ince kenarlı mercekler, kalın kenarlı mercekler), odak noktası
F.7.5.3.1. Ortam değiştiren ışığın izlediği yolu gözlemleyerek kırılma olayının sebebini ortam değişikliği ile ilişkilendirir.
a. Tam yansımaya ve prizmalarda kırılmaya girilmez.
b. Snell (Kırılma) Yasası'na girilmez.
Kazanım Bileşenleri:
- Ortam değiştiren ışığın doğrultusunun değişebileceğini belirtme
- Maddenin kırıcılığını tanımlama
- Işığın kırılmasını tanımlama
- Kırılma açısını tanımlama
- Işığın çok yoğun ortamdan, az yoğun ortama geçerken izlediği yolu gösterme
- Işığın az yoğun ortamdan, çok yoğun ortama geçerken izlediği yolu gösterme
- Işığın çok yoğun ortamdan, az yoğun ortama geçerken izlediği yolu açıklama
- Işığın az yoğun ortamdan, çok yoğun ortama geçerken izlediği yolu açıklama
- Yüzeye dik gelen ışınların ortamdan bağımsız olarak, kırımadan gideceğini açıklar.
- Işığın az yoğun ortamdan, çok yoğun ortama geçişine günlük hayattan örnekler verme
- Işığın çok yoğun ortamdan, az yoğun ortama geçişine günlük hayattan örnekler verme
- Sınır açısını tanımlama
- Gelme açısı sınır açısından küçük olan ışığın izlediği yolu açıklama
- Gelme açısı sınır açısından büyük olan ışığın izlediği yolu (tam yansıma) açıklama
- Serap, süper serap gibi doğa olaylarını ışığın kırılması kavramını kullanarak açıklar.
- Işığın kırılma özelliğinin kullanıldığı teknolojik alanları ve nasıl kullanıldığını örnekler vererek açıklar
F.7.5.3.2. Işığın kırılmasını, ince ve kalın kenarlı mercekler kullanarak deneyle gözlemler.
Kazanım Bileşenleri:
- Merceği tanımlama
- İnce kenarlı merceği tanımlama
- İnce kenarlı merceklere örnek verme
- Kalın kenarlı merceği tanımlama
- Kalın kenarlı merceğe örnek verme
- Kalın kenarlı merceklerde ışığın kırılmasını açıklama
- İnce kenarlı merceklerde ışığın kırılmasını açıklama
F.7.5.3.3. İnce ve kalın kenarlı merceklerin odak noktalarını deneyerek belirler.
a. Ormanlık alanlara bırakılan cam atıklarının yangın riski oluşturabileceğine değinilir.
b. Özel ışınlarla görüntü çizimine girilmez.
c. Matematiksel bağıntılara girilmez.
ç. İnce ve kalın kenarlı merceklerin odak noktaları çizimle gösterilir.
Kazanım Bileşenleri:
- Merceklerde asal ekseni tanımlama
- Merceklerde odak noktasını tanımlama
- Kalın kenarlı merceklerde odak noktası çizerek gösterme
- İnce kenarlı merceklerde odak noktası çizerek gösterme
- İnce kenarlı ve kalın kenarlı mercekler arasındaki farklılıkları listeleme
- İnce kenarlı ve kalın kenarlı mercekler arasındaki benzerlikleri listeleme
- Ormanlık alanlara bırakılan cam atıklarının yangın riski oluşturabileceğini açıklama
F.7.5.3.4. Merceklerin günlük yaşam ve teknolojideki kullanım alanlarına örnekler verir.
Kazanım Bileşenleri:
- Merceklerin günlük hayataki kullanımlarına örnek verme
- Merceklerin teknolojideki kullanımına örnek verme.
F.7.5.3.5. Ayna veya mercekleri kullanarak bir görüntüleme aracı tasarlar.
Öncelikle tasarımını çizimle ifade etmesi istenir. İmkânlar uygunsa üç boyutlu modele dönüştürmesi istenebilir.
Kazanım Bileşenleri:
- Ayna veya mercekleri kullanarak bir görüntüleme aracı tasarlar