F.8.4.5. Maddenin Isı ile Etkileşimi
Önerilen Süre: 5 ders saati
Konu / Kavramlar: Isı ve öz ısının bağlı olduğu faktörler
F.8.4.5.1. Isınmanın maddenin cinsine, kütlesine ve/veya sıcaklık değişimine bağlı olduğunu deney yaparak keşfeder.
a. Q=m.c. Δt bağıntısına girilmez.
b. Bağımlı, bağımsız ve kontrol edilen değişkenler örneklerle açıklanır.
Kazanım Bileşenleri:
- Öz ısı kavramını açıklama
- Maddenin cinsi ile öz ısısı arasındaki ilişkiyi açıklama
- Günlük yaşamdan öz ısı ile ilgili olaylara örnek verme
- Isı ile öz ısı arasındaki ilişkiyi açıklama
- Isı ile sıcaklık değişimi arasındaki ilişkiyi açıklama
- Kütle ile sıcaklık değişimi arasındaki ilişkiyi açıklama
- Maddenin cinsi ile sıcaklık değişimi arasındaki ilişkiyi açıklama
- Sıcaklık değişiminin maddenin kütlesine bağlı olduğunu deneyle gösterme
- Sıcaklık değişiminin maddenin cinsine bağlı olduğunu deneyle gösterme
- Sıcaklık değişiminin maddenin aldığı/verdiği ısıya bağlı olduğunu deneyle gösterme
- Maddedeki sıcaklık değişimini etkileyen faktörleri listeleme
- Bir deneyde bulunan değişkenleri açıklama
- Tasarlanan bir deneyde değiştirilecek, kontrol edilecek ve gözlenecek değişkenleri belirleme
- Bağımlı değişken kavramını örneklerle açıklama
- Bağımsız değişken kavramını örneklerle açıklama
- Kontrol edilen değişken kavramını örneklerle açıklama
F.8.4.5.2. Hâl değiştirmek için gerekli ısının maddenin cinsi ve kütlesiyle ilişkili olduğunu deney yaparak keşfeder.
a. Saf maddelerin hâl değişimi sırasında sıcaklığının sabit kaldığına değinilir.
b. Matematiksel hesaplamalara girilmez.
Kazanım Bileşenleri:
- Hâl değişimi için ihtiyaç duyulan ısı ile maddenin cinsi arasındaki ilişkiyi açıklama
- Hâl değişimi için ihtiyaç duyulan ısı ile maddenin kütlesi arasındaki ilişkiyi açıklama
F.8.4.5.3. Maddelerin hâl değişimi ve ısınma grafiğini çizerek yorumlar.
Kazanım Bileşenleri:
- Maddelerin hâl değişimi ve ısınma grafiğini çizme
- Verilen bir hâl değişimi veya ısınma grafiğini yorumlama
F.8.4.5.4. Günlük yaşamda meydana gelen hâl değişimleri ile ısı alışverişini ilişkilendirir.
Kazanım Bileşenleri:
- Günlük yaşamda meydana gelen hâl değişimlerine örnek verme
- Günlük yaşamda meydana gelen hâl değişimlerindeki ısı alışverişini açıklama