FB.6.4. Işığın Yansıması ve Renkler Ünitesine ait detaylar, ünite konuları. Konu detayları ve konuya dahil kazanımlar için lütfen konu adına tıklayınız.
Bu ünitede ışığın yansımasını gözlemleme, düzgün ve pürüzlü yüzeylerden ışığın yansımasını sınıflandırma, ışığın yansımasında gelen ışın, yansıyan ışın, yüzey normali, gelme ve yansıma açısı arasındaki ilişkinin açıklanması amaçlanmaktadır. Bununla beraber, ayna çeşitlerinin gözlemlenerek görüntü özelliklerinin karşılaştırılması, düz, çukur ve tümsek aynanın kullanım alanlarına günlük yaşamdan örneklerin verilmesi, ışığın cisimler tarafından soğurulmasının açıklanması, gözlemler sonucunda beyaz ışığı oluşturan renklerin neler olduğu çıkarımının yapılması, cisimlerin farklı renkte görülebilmesi için ışığın yansıma ve soğurulma olaylarının açıklanması, günümüzde ve gelecekte güneş enerjisinden yararlanma yolları hakkında yorum yapılması amaçlanmaktadır.
Ünite İçin Önerilen Süre: 22 Ders Saati
ÖĞRENME ÇIKTILARI VE SÜREÇ BİLEŞENLERİ
1. Bölüm: Işığın Yansıması
FB.6.4.1.1. Işığın farklı yüzeylerdeki yansıma olaylarına ilişkin bilimsel çıkarım yapabilme
a) Işığın farklı yüzeylerdeki yansıma olaylarının niteliklerini tanımlar.
b) şığın farklı yüzeylerdeki yansıma olayları ile ilgili topladığı verileri kaydeder.
c) Işığın farklı yüzeylerdeki yansımasını düzgün ve dağınık yansıma olarak değerlendirir.
FB.6.4.1.2. Işığın yansımasında gelen ışın, yansıyan ışın ve yüzeyin normali arasındaki ilişkiyi kanıt kullanarak açıklayabilme
a) Işığın yansımasına ilişkin deneysel verileri kaydeder.
b) Işığın yansımasına ilişkin veri setleri oluşturur.
c) Işığın yansımasına dair topladığı verilere dayalı açıklama yapar.
2. Bölüm: Aynalar
FB.6.4.2.1. Günlük hayattaki ayna çeşitlerine ilişkin bilimsel çıkarım yapabilme
a) Ayna çeşitlerinin niteliklerini deneyerek tanımlar.
b) Ayna çeşitlerini kullanarak özelliklerine yönelik topladığı verileri kaydeder.
c) Günlük yaşamdaki aynaları düz, çukur ve tümsek ayna olarak özelliklerine göre değerlendirir.
3. Bölüm: Işığın Soğurulması
FB.6.4.3.1. Işığın madde ile etkileşimi sonucunda soğurulabileceğini gözlemleyebilme
a) Işığın madde ile etkileşimine yönelik nitelikleri tanımlar.
b) Işığın madde ile etkileşimine yönelik topladığı verileri kaydeder.
c) Işığın madde tarafından soğurulabileceğini elde ettiği veriler doğrultusunda açıklar.
FB.6.4.3.2. Beyaz ışığın tüm ışık renklerinin bileşiminden oluştuğuna ilişkin bilimsel çıkarım yapabilme
a) Beyaz ışığı oluşturan nitelikleri tanımlar.
b) Beyaz ışığın oluşumuna ilişkin topladığı verileri kaydeder.
c) Beyaz ışığın oluşumuna dair verileri değerlendirir.
FB.6.4.3.3. Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesinin nedenini gözlem verileriyle açıklayabilme
a) Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesine yönelik nitelikleri tanımlar.
b) Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesine yönelik verileri kaydeder.
c) Cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesine yönelik verileri açıklar.
FB.6.4.3.4. Güneş enerjisinin günlük hayat ve teknolojideki yenilikçi uygulamalarına ilişkin eleştirel düşünebilme
a) Güneş enerjisinin günlük yaşam ve teknolojideki yenilikçi uygulamalarına ilişkin fikirleri sorgular.
b) Güneş enerjisinin günlük yaşam ve teknolojideki yenilikçi uygulamalarına ilişkin akıl yürütür.
c) Güneş enerjisinin günlük yaşam ve teknolojideki yenilikçi uygulamalarına ilişkin ulaştığı çıkarımları yansıtır.
Alan Becerileri: FBAB1. Bilimsel Gözlem, FBAB8. Bilimsel Çıkarım Yapma, FBAB12. Kanıt Kullanma
Kavramsal Beceriler: KB3.3. Eleştirel Düşünme
Eğilimler: E1.1 Merak, E1.2. Bağımsızlık, E2.2 Sorumluluk
PROGRAMLAR ARASI BİLEŞENLER
Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerileri: SDB1.1. Kendini Tanıma (Öz Farkındalık), SDB2.1. İletişim, SDB2.2. İş Birliği, SDB3.3. Sorumlu Karar Verme
Değerler: D5. Duyarlıklık, D10. Mütevazılık, D14. Saygı, D16. Sorumluluk, D19. Vatanseverlik, D20. Yardımseverlik
Okuryazarlık Becerileri: OB1. Bilgi Okuryazarlığı, OB7. Veri Okuryazarlığı, OB8. Sürdürülebilirlik Okuryazarlığı, OB9. Sanat Okuryazarlığı
DİSİPLİNLER ARASI İLİŞKİLER
Matematik
BECERİLER ARASI İLİŞKİLER
KB2.2. Gözlemleme, KB2.6. Bilgi Toplama, KB2.10. Çıkarım Yapma, KB2.14. Yorumlama, KB2.18. Tartışma
İÇERİK ÇERÇEVESİ
Işığın yansıması
Düzgün ve dağınık yansıma
Yansıma kanunları
Ayna çeşitlerinde görüntü özellikleri
Aynaların kullanım alanları
Işığın soğurulması
Beyaz ışığı oluşturan renkler
Cisimlerin renkli görülmesi
Güneş ışığının günlük yaşamda kullanım alanları
Anahtar Kavramlar: yansıma, gelen ışın, yansıyan ışın, yüzey normali, gelme açısı, yansıma açısı, düz ayna, çukur ayna, tümsek ayna, soğurma, cisimlerin siyah, beyaz ve renkli görünmesi
ÖĞRENME KANITLARI (Ölçme ve Değerlendirme)
Öğrenme çıktının değerlendirilmesinde çalışma kâğıdı, yapılandırılmış grid, kontrol listesi, doğru-yanlış testleri ve açık uçlu sorular, tanılayıcı dallanmış ağaç, eşleştirme, dereceli puanlama anahtarı ve performans görevi kullanılabilir. Ayrıca ünite sürecinde ortaya çıkan öğrenci ürünleri değerlendirme amaçlı kullanılabilir.
Güneş enerjisinin gelecekte kullanımına ilişkin fikir üretmeleri ve sunmalarını içeren performans görevi verilebilir. Performans görevi analitik dereceli puanlama anahtarı ile değerlendirilebilir.
Sonuç değerlendirmede öğrenme çıktıları; çalışma kâğıdı, doğru-yanlış ve eşleştirme testleri, kısa cevaplı testler, açık uçlu sorular, yazılı yoklamalar vb. ile de değerlendirilebilir. Ayrıca süreçte kullanılan performans ürünleri sonuç değerlendirmeye dâhil edilebilir.
ÖĞRENME-ÖĞRETME YAŞANTILARI
Temel Kabuller: Öğrencilerin ışığın doğrusal yolla yayıldığını, ışığın saydam olmayan cisimlerle etkileşimini bildikleri kabul edilmektedir.
Ön Değerlendirme Süreci: Öğrencilerin ışığın nasıl yayıldığı hakkındaki bilgileri açık uçlu sorularla açığa çıkarılabilir.
Işığın saydam olmayan cisimlerle etkileşimi hakkındaki bilgileri, verilen örnekleri çözümlemeleri ile açığa çıkarılabilir.
Öğrencilerin yansıma olayı ve ışığın doğrusal yolla yayılmasına ilişkin ön bilgileri açık uçlu sorularla açığa çıkarılabilir.
Köprü Kurma: Öğrencilere “Güneşli bir günde kolunuzdaki saate gelen güneş ışığının saat camından duvara yansımasını görmüşsünüzdür. Duvardaki ışıklı bölgenin yeri saatinizi hareket ettirdiğinizde değişir. Bu durumun nedeni ne olabilir?” sorusu yöneltilerek ışığın yansıması arasında ilişki kurulabilir.
Öğrencilere “Çaydanlık yüzeyindeki kendi görüntünüzü hiç gördünüz mü? Çaydanlıktaki görüntünüz ile boy aynasındaki görüntünüz arasındaki farklar nelerdir? Bu durumun nedeni ne olabilir?” soruları yöneltilerek ayna çeşitlerine dikkat çekilebilir.
Öğrencilere itfaiye ve ambulans yazılarının araçlarda neden ters yazıldığının sebebi sorularak bu durum aynalardaki görüntü oluşumu ile ilişkilendirilebilir.
FARKLILAŞTIRMA
Zenginleştirme: Öğrencilerden ışığın yansımasında teknolojik gelişmeleri fiber optik kablo vb. araştırılması istenebilir.
Öğrencilerden güneş fırını tasarlamaları istenebilir.
Fotoğrafçıların kullandıkları spot lambaların monte edildiği çanağın parlak ve pürüzlü yapılmasının sebebine ilişkin araştırma görevi verilebilir.
Öğrencilerden periskop modeli tasarlamaları istenebilir.
Kahkaha aynalarının nasıl yapıldığına dair araştırma görevi verilebilir.
Yakıt tanklarının beyaz, kar yağışının fazla olduğu yerlerde yol çizgilerinin sarı, araçlarda kedigözlerinin de sarı ve uzun olmasının nedeninin araştırılması istenebilir.
Destekleme: Öğrencilerin bireysel ilerlemelerine olanak tanıyan animasyon, simülasyon gibi dijital öğrenme araçları kullanılabilir.
İçerikte anlamayı kolaylaştırmak için görsel ipuçları kullanılabilir.
Günlük yaşamdan kolay ulaşılabilir çeşitli malzemelerle öğrencilerin ek etkinlikler yapmaları sağlanarak konu somutlaştırılabilir.
Performans görevinde yönergelere ait basamaklar ayrıntılı açıklanarak anlaşılırlığı sağlanabilir.