F.8.7.1. Elektrik Yükleri ve Elektriklenme
Önerilen Süre: 6 ders saati
Konu / Kavramlar: Elektrik yükleri, elektrik yükleri arasındaki itme ve çekme kuvvetleri, elektriklenme çeşitleri
F.8.7.1.1. Elektriklenmeyi, bazı doğa olayları ve teknolojideki uygulama örnekleri ile açıklar.
Kazanım Bileşenleri:
- Yük alışverişi ile yüklenen ya da yük dağılımı değişen maddelerin elektriklendiğini açıklama
- Elektriklenme çeşitlerini listeleme
- Etki ile elektiriklenmeyi açıklama
- Etki ile elektiriklenmeye örnek verme
- Etki ile elektriklenmede topraklama kullanılmasını açıklama
- Dokunma ile elektiriklenmeyi açıklama
- Günlük yaşamdan en az biri yüklü iki maddenin birbirlerine dokundurularak elektriklendirildiği örnekleri listeleme
- Elektron alma ve verme eğilimi olan nötr maddelerin birbirlerine dokundurularak (sürtülerek) elektriklendiğini açıklama
- Günlük yaşamdan elektron alma ve verme eğilimi olan nötr maddelerin birbirlerine dokundurularak (sürtülerek) elektriklendiği örnekleri listeleme
- Maddelerin elektriklenme durumun, günlük yaşamda hayatımızı kolaylaştıran teknolojik araçlarda kullanıldığını örnekler vererek açıklama
- Ebonit çubuk ile yün kumaş sürtüldüğünde ebonit çubuğun eksi yükle yüklendiğini açıklama
- Cam çubuk ile ipek kumaş sürtüldüğünde cam çubuğun artı yük ile yüklendiğini açıklama
F.8.7.1.2. Elektrik yüklerini sınıflandırarak aynı ve farklı cins elektrik yüklerinin birbirlerine etkisini açıklar.
Kazanım Detayları:
- Elektriğin bir enerji çeşidi olduğunu açıklama
- Elektrik yükünün, maddeler arasında elektriksel etkileşimler (itme/çekme) yaratan fiziksel bir özellik olduğunu açıklama
- Doğada pozitif ve negatif olmak üzere iki çeşit elektrik yükü olduğunu açıklama
- Pozitif yükün, atomda bulunan protonların yükü olduğunu açıklama
- Negatif yükün, atomda bulunan elektronların yükü olduğunu açıklama
- Bir maddede bulunan pozitif veya negatif yük sayısından birinin diğerinden fazla olması durumunda, maddenin yüklü olduğunu açıklama
- Pozitif yük miktarının negatif yük miktarından fazla olma durumunda cismin pozitif yüklü olduğunu açıklama
- Negatif yük miktarının pozitif yük miktarından fazla olma durumunda cismin negatif yüklü olduğunu açıklama
- Pozitif ve negatif yüklerin eşit olduğu durumunda cisimin nötr olduğunu açıklama
- Aynı cins elektrik yüklerinin birbirine etkisini açıklama
- Farklı cins elektrik yüklerinin birbirine etkisini açıklama
- Elektrik yüklerinin birbirleri ile etkileşiminin oluşan elektrik kuvvetten kaynaklı olduğunu açıklama
- Elektrik kuvvetin büyüklüğünün etkileşen yüklerin yük miktarına bağlı olarak değiştiğini açıklama
- Elektrik kuvvetin büyüklüğünün etkileşen yüklerin arasındaki uzaklığa bağlı olarak değiştiğini açıklama
- Pozitif yüklerin maddelerde bulunduğu yerde her zaman sabitken, negatif yüklerin hareketli olduğunu açıklama
- Cisimlerin yük durumunun değişiminin, sadece elektronlar hareket ettiğinden negatif yüklerin hareketine bağlı olarak değişeceği sonucunu çıkarma
- Maddelerin yüklü olup olmama durumunu elektroskop kullanarak belirlenebildiğini açıklama
F.8.7.1.3. Deneyler yaparak elektriklenme çeşitlerini fark eder.
Kazanım Detayları:
- Aynı ya da farklı yüklerin birbirleri ile etkileşimi sonucunda maddelerdeki yük durumlarının değişmesinin yük alışverişi olarak adlandırıldığını açıklama
- Yük alışverişinde toplam yükün korunduğunu açıklama
- En az biri yüklü iki maddenin birbirlerine dokundurularak elektriklendirildiklerini açıklama