F.5.4.3. Isı ve Sıcaklık Konusu Detayları

F.5.4.3. Isı ve Sıcaklık
Önerilen Süre: 7 ders saati
Konu / Kavramlar: Isı, sıcaklık, ısı alışverişi
F.5.4.3.1. Isı ve sıcaklık arasındaki temel farkları açıklar.
Kazanım Bileşenleri:

• Isı kavramını açıklama
• Sıcaklık kavramını açıklama
• Isı ve sıcaklık arasındaki temel farkları belirtme
• Sıcaklığın derece Selsiyus ile ifade edildiğini açıklama
• Isı birimlerinin joule ve kalori olduğunu açıklama
• Sıcaklığın termometre ile ölçüldüğünü açıklama
• Bir maddenin aldığı ya da verdiği ısı miktarının kalorimetre kabı ile ölçüldüğünü açıklama

F.5.4.3.2. Sıcaklığı farklı olan sıvıların karıştırılması sonucu ısı alışverişi olduğuna yönelik deneyler yaparak sonuçlarını yorumlar.
Kazanım Bileşenleri:

• Sıcaklığı farklı olan maddeler arasında ısı alışverişinin olduğunu deneylerle gösterme
• Isı alışverişi sırasında sıcaklığı fazla olan maddenin ısı verdiğini, sıcaklığı az olan maddenin ısı aldığını belirtme
• Sıcaklığı farklı olan maddeler arasındaki ısı alışverişinin denge sıcaklığına ulaşılana kadar gerçekleştiğini açıklama
• Sıcaklığı farklı olan maddeler arasındaki ısı alışverişi sonrasında sıvıların son sıcaklığını tahmin etme
• Maddenin cinsi ile sıcaklık değişimi arasındaki ilişkiyi açıklama
• Denge sıcaklığının ısı alışverişine giren maddelerin son sıcaklıkları olduğunu belirtme
• Kütleleri eşit olan, farklı sıcaklıktaki iki sıvının karıştırılması sonucunda denge sıcaklığının, maddelerin sıcaklıklarının toplamının yarısına eşit olduğunu açıklama
• Maddenin miktarının, maddenin sıcaklık değişimi üzerindeki etkisini açıklama
• Maddeye verilen ısı miktarının, maddenin sıcaklık değişimi üzerindeki etkisini açıklama

---

Isı ve Sıcaklık

Günlük hayatımızda sıkça kullandığımız ısı ve sıcaklık kavramları birbirleriyle ilişkili ancak birbirlerinden farklı kavramlardır.

Isı bir tür enerjidir. Sıcaklık ise ısının etkisiyle ortamda ya da maddede meydana gelen değişimin termometre yardımıyla ölçeklendirilmesidir.

Bir ortamın sıcaklığının değişmesi için dışarıdan ısı alması ya da dışarıya ısı vermesi gerekir. Çevreden ısı alan ortamların sıcaklığı artarken, çevreye ısı veren ortamların sıcaklığı da azalır.

Maddenin sıcaklık değişimi alınan ya da verilen ısı miktarına ve kütleye bağlıdır. Eşit kütleli maddelere farklı miktarda ısı verdiğimizde fazla ısı verilen maddenin sıcaklığı daha fazla artacaktır.

Benzer şekilde kütlesi farklı maddelere eşit ısı verdiğimizde ise kütlesi az olanın sıcaklık değişimi daha fazla olacaktır.

Isı Birimleri

Isı birimleri kalori (cal) ve joule (j)'dür. 1 kalori yaklaşık 4 joule'e eşittir. Ayrıca 1 kilokalori (kcal) 1000 kaloriye (cal), 1 kilojoule (kj) de 1000 joule (j) 'e eşittir.

Isı Alışverişi

Sıcaklıkları farklı maddeler temas ettirildiğinde aralarında ısı alışverişi gerçekleşir. Isı akışı sıcaklığı yüksek maddeden sıcaklığı düşük olan maddeye doğrudur. Bu ısı akışı maddelerin son sıcaklıkları eşit olana kadar devam eder.