F.8.4.4. Asitler ve Bazlar

Ev ve iş yerlerinde fosil yakıtların fazla kullanılması sonucu açığa çıkan gazlar hava kirliliğine sebep olur. Havaya karışan bu gazlar (CO₂, NO₂, SO₂) rüzgârlarla taşınarak bulutları oluşturur. Havadaki su buharı ile tepkimeye giren bu gazlar asit damlalarını oluşturur ve bu damlalar yağış olarak yer yüzüne düşerler. Oluşan bu yağışa da asit yağmuru denir. Asit yağmurlarının gerçekleştiği bir bölgedeki akarsuda yaşayan balıkların ölüm oranında kısa süre içinde çok fazla artış olduğu görülmüştür. Uzmanların hazırladığı rapora, akarsuyun pH değerindeki değişimin balıkların ölüm oranlarını artırdığı yazılmıştır.

Buna göre;
I. Asit yağmurları akarsuyun pH değerini düşürmüştür.
II. Suyun asitlik oranı arttığı için akarsuda yaşayan balıkların yaşaması için uygun olan ortam bozulmuştur.
III. Asit yağmurlarından korunmak için hava kirliliğine sebep olan gazların havaya karışmasını önlemek amacıyla bacalarda filtre kullanılabilir.
yargılarından hangileri doğrudur?

Aşağıdaki kapların içerisinde bulunan sıvıların türü bilinmemektedir. Hangisinin asit hangisinin baz olduğunu anlayabilmek için de aşağıdaki deney yapılmıştır.

	A sıvısından alınan birkaç damla sırasıyla metal ve cam yüzeylere damlatılıyor. Bir süre sonra cam yüzeyin aşınarak zarar gördüğü, metal yüzeyin ise zarar görmediği görülüyor.
	B sıvısından alınan birkaç damla sırasıyla metal ve cam yüzeylere damlatılıyor. Bir süre sonra metal yüzeyin aşınarak zarar gördüğü cam yüzeyin ise zarar görmediği görülüyor.

Verilenlere göre;
I. A sıvısının pH değeri, B sıvısının pH değerinden büyüktür.
II. A sıvısı camı aşındırdığı için CH₃COOH maddesi olabilir.
III. A ve B sıvılarının sulu çözeltileri elektrik akımını iletir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?

Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
Konutlarda ısınma amaçlı olarak kullanılan fosil yakıtlar, egzoz gazları ile fosil yakıt kullanarak enerji üreten termik santraller havayı kirletir. Bu kirleticiler çevreye, havada 2-7 gün asılı kalabilen kükürtdioksit (SO₂), karbondioksit (CO₂) ve azotdioksit (NO₂) yayar. Bu gazlar havadaki su buharıyla tepkimeye girer. Tepkime sonucunda sülfürik asit (H₂SO₄), karbonik asit (H₂CO₃) ve nitrik asit (HNO₃) oluşur. Bu asitler yağmurla birleşerek yeryüzüne asit yağmurları olarak iner.

a) Sizce asit yağmurları çevreye ne gibi zararlar verebilir?

b) Asit yağmurlarına neden olan gazlar nelerdir? Bu gazların oluşum sebeplerini açıklayınız.

Türkiye’de bir bölgede gerçekleşen asit yağmurlarının aylara göre oranı aşağıdaki grafikte verilmiştir.

Asit yağmurlarının gerçekleşme oranının ekim ayından daha fazla olduğu aylarda, bu oranın azaltılmasına yönelik çözüm önerilerinizi yazınız.